HEM YARDIM YAPIN, HEM VERGİNİZDEN DÜŞÜN: NASIL MI?

gida bankasi 02
gida bankasi 02

İŞ ADAMLARI VE ESNAF KARDEŞLERİMİZ… HEM VERGİNİZİ ÖDEYİP HEM DE MAZLUMLARA SAHİP ÇIKABİLECEĞİNİZİ BİLİYOR MUYDUNUZ? MAZLUMLARA YAPTIĞINIZ YARDIMI VERGİNİZDEN DÜŞÜN!

Osmangazi Gençlik Hareketi Yardımlaşma ve Kardeşlik Derneği olarak Gıda Bankacılığı Programımız başladı…

Gıda bankacılığı, ekonomik açıdan durumu iyi olmayan vatandaşlar ile ellerinde çeşitli nedenlerle piyasaya sürülemeyen veya pazarlanması verimli olmayan ihtiyaç maddeleri bulunan üreticiler, lokanta, market, otel vb. veya ayni yardım yapmak isteyen tüzel kişiler arasında köprü vazifesi görmektedir.

  • BİRKAÇ SORUDA GIDA BANKACILIĞI? 

1-GIDA BANKACILIĞI NEDİR ?

Gıda Bankası üretici veya satıcılardan bedel ödemeden almış olduğu ürünleri, aracı işlevi görerek ihtiyacı olanlara düzenli ve sağlıklı bir şekilde ulaştırılmasını sağlayan kurumdur.

27.05.2004 tarihinde 5179 sayılı yasa ile İhtiyaç fazlası gıdanın yoksul vatandaşlara dağıtılmasını sağlayacak olan gıda bankası, 5179 sayılı Kanunun 3. maddesinde “Bağışlanan üretim fazlası, paketleme veya kodlama hatası sebebiyle piyasaya sürülememiş, sağlığa uygun her türlü gıdayı tedarik eden, uygun şartlarda depolayan ve bu ürünleri doğrudan veya değişik yardım kuruluşları vasıtasıyla fakirlere ve doğal afetlerden etkilenenlere ulaştıran ve kâr amacı gütmeyen dernek ve vakıfların oluşturduğu organizasyonlar” olarak tanımlanmıştır.

Gıda bankacılığı sisteminde ihtiyacı bulunanlara ayni yardımı yapabilmesine ilişkin hükümler bulunan ve kâr amacı gütmeyen dernek veya vakıf “Gıda Bankası” olarak faaliyet göstermektedir. Gıda Bankası, üretici veya satıcılardan bedel ödemeden almış olduğu ürünleri aracı işlevini görerek ihtiyacı olanlara düzenli ve sağlıklı bir şekilde ulaştırılmasını sağlamaktadır.
Gıda bankacılığı sisteminde, ekonomik açıdan durumu iyi olmayan vatandaşlar ile ellerinde çeşitli nedenlerle piyasaya sürülemeyen veya pazarlanması verimli olmayan ihtiyaç maddeleri bulunan üretici, lokanta, market, otel vb. gerçek ve tüzel kişiler arasında köprü vazifesi görerek israfın önlenmesi hususunda toplumsal şuurun oluşmasına katkıda bulunarak sosyal adaletin sağlaması yolunda önemli bir adım atılmış olacaktır.

2-GIDA BANKACILIĞINI KİMLER YAPABİLİR?

Gıda maddesi bağışının, tüzük veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapılabilmesine ilişkin hükümlerin bulunduğu dernek veya vakfa yapılması gerekir. Bununla beraber dernek veya vakfın başka alanlarda faaliyet gösteriyor olmasının bir önemi bulunmamaktadır.

3-HANGİ YARDIM MALZEMELERİ GIDA BANKACILIĞI KAPSAMINDADIR? 
Gıda bankacılığı sisteminde, ekonomik açıdan durumu iyi olmayan vatandaşlar ile ellerinde çeşitli nedenlerle piyasaya sürülemeyen veya pazarlanması verimli olmayan ihtiyaç fazlası gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddeleri Gıda Bankacılığı kapsamında yer alır.

4-GIDA BANKASINA BAĞIŞ İÇİN BELGE DÜZENLEMESİ GEREKİR Mİ?
Bağışı yapanların mutlaka bağış yapılan dernek veya vakıf adına fatura düzenlemesi ve faturaya   “ ihtiyaç sahiplerine yardım şartı ile bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır”  ibaresini düşmeleri gerekmektedir.
Ayrıca bağış yapılan derneğin ve vakfında kendi mevzuatlarında öngörülen belgeyi düzenleyip bağış yapanlara vermesi gerekmektedir.

5-BAĞIŞLANAN GIDA MADDESİNİN KDV Sİ NE OLACAK?
Gıda Bankacılığı kapsamında yapılan bağışlar Katma Değer Vergisi Kanununda yapılan değişiklik neticesinde katma değer vergisinden de müstesna tutulmuştur.
Bu durumda bağışlanan gıda maddesi tesliminde katma değer vergisi hesaplanmayacak olup, daha önce bu gıda maddesinin alımı esnasında yüklenilen katma değer vergiside indirim konusu edilemeyecektir.
İndirim konusu edilemeyecek olan katma değer vergisi gider yada maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.

6-GIDA BANKACILIĞINA YÖNELİK VERGİSEL DÜZENLEME NASILDIR?
Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) Ticari Kazancın Tespitinde İndirilecek Giderler başlıklı 40. maddesine 5035 sayılı Kanun ile eklenen 10. bendinde; “Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedelinin” matrahın tespitinde gider olarak dikkate alınabileceği ifade edilmiştir. Buna göre, hem ticari kazanç elde eden gelir vergisi hem de kurumlar vergisi mükellefleri Gıda Bankacılığı kapsamında yapmış oldukları bağışlara konu malların maliyet bedellerini vergiye tabi kazancın tespitinde gider olarak göz önünde bulundurabileceklerdir.
Yine GVK’nın Sigorta Primi, Teberru ve Diğer İndirimler başlıklı 89. maddesine 5035 sayılı Kanun ile eklenen bent ile, fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda maddelerinin maliyet bedelinin tamamının, yıllık beyanname ile bildirilen gelirin % 5 ini aşmayan kısmının indirilebilmesi imkanı getirilmiştir.

7-GIDA BANKASINA BAĞIŞLANAN MADDELERİN VERGİSİ NASIL DÜŞÜLÜR?
Bağışçı firma bağışlamak istediği konu kapsamındaki ürünleri/ürünü Gıda Bankacılığı sistemine girmek istediğini düşünelim. Firma öncelikle Gıda Bankası işlevini gören dernek veya vakıf ile görüşerek bu ürünleri bedelsiz olarak sisteme aktarma isteğini iletecektir. Üretici firma, “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır.” ifadesi bulunan ve malın maliyet bedeli tutarındaki faturayı Gıda Bankası adına düzenleyecektir. Ayrıca, ürünlerin/ürünün taşınması ile ilgili olarak sevk irsaliyesi de düzenlenecektir. Firma, bağışladığı ürünlerin/ürünün maliyet bedelini gider yazmak suretiyle vergiye tabi kazancından düşebilecektir.
Gıda Bankacılığı yapan dernek veya vakıf bağışlanan mala karşılık bağış makbuzu vb. belgeyi düzenleyerek bir örneğini bağış yapana verecek ve kurduğu organizasyon ile teslim aldığı ürünleri bedelsiz olarak ihtiyaç sahiplerine dağıtacaktır
8-BANKA YOLUYLA BAĞIŞ KABUL EDİLEBİLİR Mİ?
Banka yolu ile bağış yapılabilir. Herhangi bir şekilde yerleşim yerinde ya da yerleşim yeri dışındaki banka aracılığıyla dernek hesabına yatacak olan bağış veya aidatlar bankadan alınacak olan hesap özeti hesap belgesi işletme defterine işlenerek kayıt altına alınır. Ayrıca makbuz kesmeye gerek yoktur. Eğer nakdi bağış yapan bankaya para yatırıp makbuz isterse bu sefer banka dekontu değil, kesilen makbuzun seri numarası işletme defterine kaydedilir
9-BAĞIŞ YAPANLARIN ADRESLERİNİN İL DIŞINDAN OLMASI MÜMKÜN MÜ?
Derneklere yapılan bağışlarda alındı belgelerinin( bağış makbuzlarında) adres bölümüne her hangi bir il adresinin olması sorun teşkil etmemektedir. GAZİANTEP ‘de faaliyet gösteren bir derneğimize İstanbul’ da ikamet eden bir kişinin yaptığı ayni ya da nakdi bağış sonucunda adresini il dışında yazdırmasında kanuni sakınca yoktur.

GIDA BANKACILIĞINA BAĞIŞTA DİKKAT EDİLECEK KONULAR

  • Fatura bağış yapılan dernek ve vakıf adına düzenlenecek(ÖNEMLİ)

DERNEK ADI:   OSMANGAZİ GENÇLİK HAREKETİ YARDIMLAŞMA VE  KARDEŞLİK DERNEĞİ
DERNEK ADRESİ: Tuna Mh. 6.Kartal Sok. No:41           Osmangazi /BURSA
TELEFON:0533 162 1299

  • Faturada “İHTİYAÇ SAHİPLERİNE YARDIM ŞARTIYLA BAĞIŞLANDIĞINDAN KDV HESAPLANMAMIŞTIR’ibaresi yer almak zorundadır.(ÖNEMLİ)
  • Bağış yapanlar, bağış yaptıkları dernek ve vakıflardan makbuz almak zorundadır. Makbuz alınmayan bağışlar hiçbir şekilde gelir indiriminden faydalanamaz.(ÖNEMLİ)
  • Yapılan yardım ayni yardım olmak zorundadır. (ÖNEMLİ)
  • Yardımı yapanlar indirimden yardımın yapıldığı yıldan faydalanabilir bir sonraki yıla ertelenmez.
  • Bağış ve yardımlar karşılıksız yapılmalıdır.
  • Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı Gelir Vergisi Kanununun 40’ ıncı ve 89’ uncu maddeleri ile 251 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen ve yukarıda açıklanan şartlar dahilinde ; hem Gelir Vergisi mükelleflerince hem de Kurumlar Vergisi Mükelleflerince vergi matrahından indirilmesi mümkündür.
  • BAĞIŞ VE YARDIMLARA İLİŞKİN YASAL MEVZUAT

a) Gelir Vergisi Kanunu
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinde Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamının vergi matrahından indirilebileceği hüküm  altına alınmıştır.

b) Kurumlar Vergisi Kanunu
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara yardım ile ilgili hüküm bulunmaması kurumlar vergisi mükelleflerinin bu kapsamda yardım yapmasına engel teşkil etmez. Çünkü, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun “Safi kurum kazancı” başlıklı 6’ncı maddesinin birinci fıkrasında kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı aynı maddenin ikinci fıkrasında ise safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.
Bu nedenle kurumlar vergisi mükellefleri de Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışladıkları gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamını vergi matrahından indirilebilecektir.

c) Katma Değer Vergisi Kanunu
Ayrıca KDV Kanunu’nun 17/2-b maddesinde ile, fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin tesliminin katma değer vergisine tabi olmayacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu hüküm gereği fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara yardım yapıldığında düzenlenecek Fatura/Belgede; Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/2-b maddesine istinaden İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV hesaplanmamıştır. İbaresi yazılarak Katma Değer Vergisi Hesaplanmayacaktır.

Söz konusu istisna; kısmi istisna olduğundan Bağışlanan malın alımında veya imalinde indirilen Katma Değer Vergisi bağışın yapıldığı dönem ile ilgili verilecek Katma Değer Vergisi Beyannamesinin ilave edilecek Katma Değer Vergisi satırına ilave edilecektir.

-Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağış ve yardım yapılırken aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilmelidir:

  • Vergi Usul Kanununun 232 nci maddesinde belirtilen fatura düzenleme sınırının altında kalsa dahi mutlaka bağışlanan mala ilişkin bilgileri eksiksiz olarak içerecek ve bağış yapılan dernek veya vakıf adına düzenlenecek fatura ile belgelendirilecektir. Mal bedeli olarak faturada, bağışa konu malın maliyet bedeli (yüklenilen katma değer vergisi hariç) yazılı olacaktır

Söz konusu faturada “İhtiyaç sahiplerine yardım şartıyla bağışlandığından KDV
hesaplanmamıştır.” ibaresinin yer alması zorunludur. Ayrıca sevk irsaliyesi de düzenlenecektir.

–Bağışı kabul edecek dernek veya vakfın tüzüğünde veya senedinde ihtiyacı bulunanlara gıda yardımı yapabilmesine ilişkin hükümlerin bulunduğu kontrol edilmelidir.

  • Gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağış ve yardım, alınacak makbuz karşılığında yapılmalıdır. Karşılığında makbuz alınmayan bağışların hiç bir şekilde gelirden indirimi söz konusu değildir.

  • Gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağış ve yardım karşılıksız yapılmalıdır.

  • Yapılacak yardımın ayni yardım olması gerekmektedir.

  • Gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağış ve Yardım’ın sadece ilgili dönem kazancından indirilmesi gerekir. İndirilemeyen kısım ertesi yıla nakledilemez.

-Gelir vergisi mükellefleri için indirilecek bağış ve yardımın belirlenmesine esas olan gelir geçmiş yıl zararları düşüldükten sonra kalan gelirdir.

-Kurumlar vergisi mükellefleri için İndirilecek bağış ve yardım giderlerinin üst sınırının
hesaplanmasında esas alınacak kurum kazancı; zarar mahsubu dahil indirimler yapıldıktan, iştirak kazançları hariç indirim ve istisnalar düşülmeden önceki tutarı ifade etmektedir.

Yıllık beyannamede beyan edilen kazanç olmaması veya yetersiz olması halinde, geçici vergi dönemlerinde indirilen bağış ve yardım tutarının, yıllık beyannameye göre yararlanılması mümkün olan kısmı, beyan edilen gelirden indirilecek, kalan kısım indirim konusu yapılamayacaktır.

SONUÇ OLARAK:

Gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı Gelir Vergisi Kanununun 40’ ıncı ve 89’ uncu maddeleri ile 251 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen ve yukarıda açıklanan şartlar dahilinde ; hem Gelir Vergisi mükelleflerince hem de Kurumlar Vergisi Mükelleflerince vergi matrahından indirilmesi mümkündür.
FAKİRLERE VEYA ÖĞRENCİLERE ZEKÂTIN NAKİT PARA OLARAK VERİLMESİ:

Tüzüklerinde gıda bankacılığı yapacağı belirtilmiş dernek veya vakfa nakit para verilmesi halinde; gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddesi almak şartı ile de verilse dahi 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 89 uncu maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinde Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara yardım kapsamında vergi matrahından indirilmesi mümkün değildir.

Ancak, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 10/1-c maddesine göre bağış yapılan dernek veya vakfın Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıf olması veya belediye başkanlığına verilmesi halinde kurum kazancının % 5 ‘i ile sınırlı olarak vergi matrahından indirim yapılabilir.